PODATKI WINIARZA
Producent wina jest płatnikiem trzech zasadniczych podatków – podatku dochodowego, czyli tzw. podatku PIT (lub stosownie CIT w przypadku podjęcia działalności w formie spółki prawa handlowego), podatku od towarów i usług, czyli podatku VAT oraz szczególnej formy podatku zarezerwowanej dla niektórych produktów – akcyzy.
Podatek dochodowy i forma prawna działalności
Warto już we wstępie rozliczyć się ze szkodliwym przekonaniem o braku podstaw do opodatkowania dochodu winiarzy wytwarzających wino z upraw własnych. Faktycznie obowiązującą zasadą jest, że rolnicy zwolnieni są z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od działalności rolniczej (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Odstępstwo to dotyczy jednak wyłącznie rolników wytwarzających, a następnie sprzedających produkty roślinne lub zwierzęce w stanie nieprzetworzonym. Odprowadzenie podatku dochodowego w przypadku produkcji wina, będącego wprawdzie produktem roślinnym jednak niewątpliwie dość istotnie przetworzonym, jest zatem naszym obowiązkiem.
Nie jest także możliwe w przypadku produkcji wina, skorzystanie z podatku dochodowego w zryczałtowanej formie. Ta forma opodatkowania dotyczy bowiem wyłącznie niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Opodatkowane w ten sposób mogą być między innymi przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem jednak przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (art. 1. ust. 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym…) oraz (art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wprost wyłączonych przez przepisy. Przywoływana już ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, poza typowymi tytułami opodatkowania z tytułu działalności gospodarczej czy etatowej pracy, określa też tzw. przychody z innych źródeł, za które uważa się również …przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego…” (art. 20 ust. 1a). Ustawodawca wprowadza zatem specjalną kategorię aktywności która (w rozumieniu przepisów podatkowych) nie stanowi ani działalności rolniczej ani też działalności gospodarczej i nazywa ją działalnością wytwórczą w rolnictwie. Podatek dochodowy od osób fizycznych, winiarz jest zatem obowiązany bezwzględnie płacić. U podatników takich, za przychód z tej sprzedaży (na potrzeby PIT) uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Przychody uzyskane ze sprzedaży wina wyprodukowane przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej, obciążone będą zatem co do zasady podatkiem dochodowym naliczanym według skali podatkowej w wysokości 18% lub 32% (po przekroczeniu progu podatkowego). Wobec wyraźnie widocznego braku szerszych możliwości optymalizacji podatkowej w tym przypadku, warto rozważyć jednak prowadzenie działalności gospodarczej, bądź to w formie osobistej, bądź też spółki prawa handlowego, z uwagi na możliwość opodatkowania podatkiem liniowym, który wynosi obecnie 19% niezależnie od naszych przychodów. Znacznie szersze będą wówczas zarówno możliwości stosowania odliczeń a w przypadku spółek prawa handlowego także bezpieczeństwo (wynikające z różnych form ograniczania odpowiedzialności), możliwość skalowalności biznesu (transparentność, możliwość pozyskiwania kapitał i przyjmowania wspólników, proste zasady wyceny i sprzedaży udziałów) oraz przygotowanie do sukcesji w nieuchronnej sztafecie pokoleń. Jak mówi porzekadło – winnice tworzymy dla naszych wnuków.
Podatek VAT
Nieuchronnym podatkiem, którego płatnikiem jest producent wyrobów akcyzowych, a zatem także i producent wina, jest oczywiście podatek VAT. Zgłoszenia w tym zakresie należy dokonać we właściwym Urzędzie Skarbowym przed pierwszą czynnością podlegającą opodatkowaniu (czyli sprzedażą wina). Sama rejestracja dla celów VAT jest bezpłatna (ale jeśli będziemy chcieli uzyskać potwierdzenie tej rejestracji to pobierana jest już opłata w wysokości 170 złotych). Czynny podatnik VAT, który dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów powinien też zadbać o rejestrację jako podatnik VAT–UE, po której uzyskuje numer VAT–UE (który w praktyce jest jego numerem NIP poprzedzonym przedrostkiem PL).
Podatek od nieruchomości
Produkcja wina w Polsce, odbywa się najczęściej w zaadoptowanych przez winiarzy, przydomowych pomieszczeniach gospodarczych. Kłopotliwym w praktyce okazjuje się rozstrzygnięcie, czy pomieszczenia winiarni powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości a jeśli tak to w jakiej wysokości. Dokumentem wypowiadającym się w tym przedmiocie jest ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Stwierdza ona w sposób bezpośredni, że budynki gospodarcze lub ich części położone na gruntach gospodarstw rolnych są zwolnione z obowiązku opłacania podatku od nieruchomości. Dla skorzystania z przywołanego zwolnienia, konieczne jest jednak spełnienie także drugiej przesłanki przytoczonego powyżej przepisu – budynki takie mogą bowiem służyć wyłącznie działalności rolniczej. Budynek przetwórni nie będzie więc podlegał opodatkowaniu jedynie wówczas gdy spełnione zostaną jednocześnie oba, wymienione powyżej warunki.
Problematyczną działalność rolniczą ustawodawca dookreślił zaś w słowniku definicji legalnych, jako produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwo, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.
Działalność prowadzona przez winiarza (a definiowana jako rolnicza na potrzeby innych regulacji) nie stanowi zatem działalności rolniczej w rozumieniu przepisów o podatkach lokalnych. Konieczne wydaje się zatem opłacanie podatku od nieruchomości od pomieszczeń gospodarczych, służących wyłącznie produkcji wina.
Akcyza
Poza podstawowymi dla każdej formy zarobkowania obciążeniami fiskalnymi, takimi jak podatek dochodowy (PIT lub CIT) oraz podatek VAT, producent wina jest także płatnikiem podatku akcyzowego. Akcyza jest szczególną formą podatku pośredniego, który nakładany jest na niektóre, wybrane przez państwo dobra, jako forma restrykcji. Teoretycznie, celem stosowania tego typu obciążenia jest zmniejszenie konsumpcji produktów szkodliwych (stąd też akcyzą objęte są używki takie jak tytoń czy choćby omawiany tu alkohol) lecz w praktyce, jest przede wszystkim niezwykle efektywną formą generowania dochodów dla budżetu państwa (obecnie jest drugim po VAT źródłem dochodu naszego rodzimego budżetu). Akcyza jako podatek pośredni, podobnie jak omawiany już wcześniej podatek VAT, jest harmonizowana w ramach Unii Europejskiej.
Produkcja wyrobów akcyzowych, odbywa się, co do zasady w składzie podatkowym. Wyłączona z tego kłopotliwego obowiązku została jednak produkcja win uzyskanych z winogron pochodzących z upraw własnych, w ilości mniejszej niż 1000 hektolitrów w ciągu roku kalendarzowego.
Producent wina jest obowiązany, przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą (jaką jest produkcja wina, której początek wyznacza dodanie drożdży) złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Urzędem, w którym składamy wniosek jest urząd właściwy miejscowo dla naszej siedziby (w przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej) lub naszego miejsca zamieszkania (w przypadku osób fizycznych).
Podstawa prawna: