WINO W PRAWIE POLSKIM I WSPÓLNOTOWYM

WINO W PRAWIE POLSKIM I WSPÓLNOTOWYM

USTAWA WINIARSKA

Zagadnienia prawne związane z produkcją wyrobów winiarskich (zarówno win gronowych jak i win owocowych, cydrów, miodów pitnych itp.) konstytuuje w naszym kraju ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich., zwana potocznie ustawą winiarską (tak też nazywana będzie w dalszej części niniejszego opracowania). Reguluje ona przede wszystkim proces wyrobu fermentowanych napojów winiarskich, wraz z listą dopuszczonych przy produkcji technologii oraz zasady obrotu tego typu produktami. Fundamentalna dla istnienia i rozwoju rynku polskiego wina regulacja, nie jest jednak pozbawiona pewnych wad. Za podstawową barierę utrudniającą zrozumienie przepisów ustawy przez jej praktyków, należy niewątpliwie uznać podporządkowanie je przepisom szerokiej gamy wyrobów fermentowanych. Należy pamiętać, że „ustawa winiarska” mimo, iż wprowadza klasyfikację wyrobów winiarskich wymieniając je kolejno, nie definiuje zupełnie samego „wina”. Za przełomowe należy jednak uznać przepisy który uprościły lub wyłączyły pewne, kłopotliwe procedury w stosunku do winiarzy produkujących wino z winogron pochodzących z własnych upraw. Do najważniejszych zaliczyć należy niewątpliwie:

  • brak konieczności prowadzenia działalności gospodarczej
  • wyłączenie z ogólnej zasady zobowiązującej do produkcji wina w składzie podatkowym
  • zniesienie obowiązku zatwierdzania winiarni przez Państwową Inspekcję Sanitarną

Ustawa winiarska reguluje zasady:

  • wyrobu fermentowanych napojów winiarskich
  • znakowania fermentowanych napojów winiarskich nazwami, pod którymi są wprowadzane do obrotu
  • wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich
  • organizacji rynku wina

PODSTAWOWE SKRÓTY I DEFINICJE

KOWR – Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

ChNP – Chroniona Nazwa Pochodzenia

ChOG – Chronione Oznaczenie Geograficzne

Hektolitr – jednostka objętości (pojemności) równa 100 litrom

Produkty sektora wina – produkty sektora wina, o których mowa w załączniku I część XII do rozporządzenia nr 1308/2013, z wyłączeniem octu winnego o kodach CN 2209 00 11 i 2209 00 19, tj.: sok winogronowy, pozostały moszcz winogronowy, inny niż w trakcie fermentacji lub z fermentacją zatrzymaną inaczej niż przez dodanie alkoholu, Wino ze świeżych winogron, winogrona świeże inne niż winogrona stołowe, piquette, drożdżowy osad winiarski, wytłoki winogron.

Rok winiarski – rok gospodarczy, o którym mowa w art. 6 lit. d rozporządzenia nr 1308/2013, tj. rok produkcji produktów z sektora wina, który rozpoczyna się w dniu 1 sierpnia każdego roku i kończy w dniu 31 lipca roku następnego.

Wyrobami winiarskimi w rozumieniu ustawy są:

  • fermentowane napoje winiarskie
  • wyroby określone w rozporządzeniu nr 251/2014
  • wyroby określone w rozporządzeniu nr 1308/2013 w załączniku VII w części II w pkt 1–9, 11, 15 i 16

Fermentowanymi napojami winiarskimi są:

  • miód pitny
  • miód pitny jakościowy
  • wino owocowe jakościowe
  • wino owocowe
  • wino owocowe wzmocnione
  • wino owocowe aromatyzowane
  • wino z soku winogronowego
  • aromatyzowane wino z soku winogronowego
  • nalewka na winie owocowym
  • aromatyzowana nalewka na winie owocowym
  • nalewka na winie z soku winogronowego
  • aromatyzowana nalewka na winie z soku winogronowego
  • napój winny owocowy lub miodowy
  • aromatyzowany napój winny owocowy lub miodowy
  • wino owocowe niskoalkoholowe
  • aromatyzowane wino owocowe niskoalkoholowe
  • cydr
  • cydr jakościowy
  • cydr lodowy
  • cydr aromatyzowany
  • perry
  • perry jakościowe
  • perry lodowe
  • perry aromatyzowane

Wyrobami z rozporządzenia nr 251/2014 są aromatyzowane produkty sektora wina, czyli:

  • wina aromatyzowane
  • aromatyzowane napoje na bazie wina
  • aromatyzowane koktajle na bazie wina

Definicję samego wina, znajdziemy w katalogu wyrobów określonych w rozporządzeniu nr 1308/2013, tj.:

  • wino
  • młode wino w trakcie fermentacji
  • wino likierowe
  • wino musujące
  • gatunkowe wino musujące
  • gatunkowe aromatyzowane wino musujące
  • gazowane wino musujące
  • wino półmusujące
  • gazowane wino półmusujące
  • moszcz winogronowy
  • częściowo sfermentowany moszcz winogronowy
  • częściowo sfermentowany moszcz winogronowy uzyskiwany z suszonych winogron
  • zagęszczony moszcz winogronowy
  • rektyfikowany zagęszczony moszcz winogronowy
  • wino z suszonych winogron
  • wino z przejrzałych winogron
  • ocet winny

Odnosząc się do samej definicji wina, w myśl prawa unijnego …wino oznacza produkt otrzymywany wyłącznie w drodze całkowitej lub częściowej fermentacji alkoholowej świeżych winogron, rozgniatanych lub nie lub moszczu winogronowego…,

nadto wino:

a) posiada, bez względu na to, czy zastosowano procesy określone w załączniku VIII część I sekcja B, rzeczywistą zawartość alkoholu nie mniejszą niż 8,5 % obj., przy założeniu, że wino to było wyprodukowane wyłącznie z winogron zebranych w strefach uprawy winorośli A i B, o których mowa w dodatku I do niniejszego załącznika, oraz nie mniejszą niż 9 % obj., jeśli było wyprodukowane z winogron zebranych w innych strefach uprawy winorośli;
b) posiada, na zasadzie odstępstwa od stosowanej w innych okolicznościach minimalnej rzeczywistej zawartości alkoholu, w przypadku gdy ma chronioną nazwę pochodzenia lub chronione oznaczenie geograficzne, bez względu na to, czy zastosowano procesy określone w załączniku VIII część I sekcja B, rzeczywistą zawartość alkoholu nie mniejszą niż 4,5 % obj.;

(rozporządzenie nr 1308/2013, załącznik VII, cz. II, pkt. 1)

DZIAŁALNOŚĆ WINIARSKA

Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest co do zasady działalnością regulowaną i jako taka wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. Wpis do takiego rejestru ma charakter sformalizowany i musi zostać poprzedzony sporządzeniem stosownej dokumentacji i dostosowaniem samej winiarni do wymogów prawa. Co jednak niezwykle istotne, działalność gospodarcza w zakresie wyrobu wina przez drobnego producenta wina z upraw własnych nie jest działalnością regulowaną i nie podlega wpisowi do rejestru. Producenci tacy, nie muszą spełniać szeregu wymagań stawianych innym podmiotom produkcyjnym a w pewnych przypadkach, wspomnianych już we wstępie, nie muszą nawet rejestrować działalności gospodarczej.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o wyrobach winiarskich… Kto:

  1. wyrabia lub rozlewa wyroby winiarskie bez uzyskania wpisu do rejestru,
    1. wyrabia wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli niewpisanych do ewidencji winnic,
    1. wyrabia wino mimo nieprzekazania informacji, o której mowa w art. 21 ust. 2, w terminie określonym w tym przepisie

– podlega karze grzywny.

Nie dotyczy to oczywiście wina wytwarzanego przez osobę fizyczną, domowym sposobem na użytek własny i nieprzeznaczonych do wprowadzenia do obrotu.

PLANTATOR WINOROŚLI I PRODUCENT WINA

Zmiany wprowadzone przez nową ustawę winiarską, czyli ustawę z dnia 2 grudnia 2021 roku o wyrobach winiarskich (która w życie wchodzi 7 marca 2022 r.) wprowadziły nowy porządek definicyjny:

Plantator winorośli – to osoba fizyczna lub prawna bądź grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Unii, oraz które posiadają obszar upraw winorośli, jeżeli produkt pochodzący z tego obszaru jest wykorzystywany do komercyjnej produkcji produktów sektora wina.

Producent wina jako taki, to osoba fizyczna lub prawna bądź grupa takich osób, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, który przetwarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej świeże winogrona, moszcz winogronowy lub młode wino w trakcie fermentacji na wino lub moszcz.

Producent wina z upraw własnych, to natomiast producent wina, który wyrabia w danym roku winiarskim, biorąc pod uwagę średnią roczną produkcję co najmniej z trzech kolejnych lat winiarskich, średnio mniej niż 1000 hl wina, wyrobionego z surowców pochodzących z:

  • upraw własnych winorośli lub
  • upraw winorośli położonych na obszarze województwa, w którym jest zlokalizowane miejsce wyrobu wina, lub powiatów sąsiadujących z tym województwem, w ilości nie większej niż 50% wagowo wszystkich surowców pochodzących z upraw winorośli

Podstawa prawna: