WYROBY WINIARSKIE W PRAWIE POLSKIM

Zagadnienia prawne związane z produkcją wyrobów winiarskich (zarówno win gronowych jak i win owocowych, cydrów, miodów pitnych itp.) konstytuuje w naszym kraju ustawaz dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina, zwana potocznie ustawą winiarską (tak też nazywana będzie w dalszej części niniejszego rozdziału). Reguluje ona przede wszystkim proces wyrobu fermentowanych napojów winiarskich, wraz z listą dopuszczonych przy produkcji technologii oraz zasady obrotu tego typu produktami. Fundamentalna dla istnienia i rozwoju rynku polskiego wina regulacja, nie jest jednak pozbawiona pewnych wad. Za podstawową barierę utrudniającą zrozumienie przepisów ustawy przez jej praktyków, należy niewątpliwie uznać podporządkowanie je przepisom szerokiej gamy wyrobów fermentowanych.

Ustawa winiarska, już w swoim pierwszym artykule nakreśla, iż reguluje między innymi:

zasady wyrobu fermentowanych napojów winiarskich oraz obrotu wyrobami winiarskimi
zasady wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich
organizację rynku wina

Wyrobami winiarskimi w rozumieniu ustawy są:

fermentowane napoje winiarskie
wyroby określone w rozporządzeniu nr 251/2014
wyroby określone w rozporządzeniu nr 1308/2013 w załączniku VII w części II w pkt 1–9, 11, 15 i 16

Fermentowanymi napojami winiarskimi są:

miód pitny
miód pitny markowy
wino owocowe markowe
wino owocowe
wino owocowe wzmocnione
wino owocowe aromatyzowane
wino z soku winogronowego
aromatyzowane wino z soku winogronowego
nalewka na winie owocowym
aromatyzowana nalewka na winie owocowym
nalewka na winie z soku winogronowego
aromatyzowana nalewka na winie z soku winogronowego
napój winny owocowy lub miodowy
aromatyzowany napój winny owocowy lub miodowy
wino owocowe niskoalkoholowe
aromatyzowane wino owocowe niskoalkoholowe
cydr
perry

Wyrobami z rozporządzeniu nr 251/2014 są aromatyzowane produkty sektora wina, czyli:

wina aromatyzowane
aromatyzowane napoje na bazie wina
aromatyzowane koktajle na bazie wina

Należy jednak pamiętać, że „ustawa winiarska” mimo, iż wprowadza klasyfikację wyrobów winiarskich wymieniając je kolejno, nie definiuje zupełnie samego wina. Za przełomowe należy uznać przepisy który uprościły lub wyłączyły pewne, kłopotliwe procedury w stosunku do winiarzy produkujących wino z winogron pochodzących z własnych upraw. Do najważniejszych zaliczyć należy niewątpliwie:

brak konieczności prowadzenia działalności gospodarczej
wyłączenie z ogólnej zasady zobowiązującej do produkcji wina w składzie podatkowym
zniesienie obowiązku zatwierdzania winiarni przez inspekcję sanitarną

Definicję wina jako takiego, znajdziemy w katalogu wyrobów w rozporządzeniu nr 1308/2013, tj.:

wino
młode wino w trakcie fermentacji
wino likierowe
wino musujące
gatunkowe wino musujące
gatunkowe aromatyzowane wino musujące
gazowane wino musujące
wino półmusujące
gazowane wino półmusujące
moszcz winogronowy
częściowo sfermentowany moszcz winogronowy
częściowo sfermentowany moszcz winogronowy uzyskiwany z suszonych winogron
zagęszczony moszcz winogronowy
rektyfikowany zagęszczony moszcz winogronowy
wino z suszonych winogron
wino z przejrzałych winogron
ocet winny

Odnosząc się do samej definicji wina, w myśl prawa unijnego…wino oznacza produkt otrzymywany wyłącznie w drodze całkowitej lub częściowej fermentacji alkoholowej świeżych winogron, rozgniatanych lub nie lub moszczu winogronowego…,

nadto wino:

a) posiada, bez względu na to, czy zastosowano procesy określone w załączniku VIII część I sekcja B, rzeczywistą zawartość alkoholu nie mniejszą niż 8,5 % obj., przy założeniu, że wino to było wyprodukowane wyłącznie z winogron zebranych w strefach uprawy winorośli A i B, o których mowa w dodatku I do niniejszego załącznika, oraz nie mniejszą niż 9 % obj., jeśli było wyprodukowane z winogron zebranych w innych strefach uprawy winorośli;

b) posiada, na zasadzie odstępstwa od stosowanej w innych okolicznościach minimalnej rzeczywistej zawartości alkoholu, w przypadku gdy ma chronioną nazwę pochodzenia lub chronione oznaczenie geograficzne, bez względu na to, czy zastosowano procesy określone w załączniku VIII część I sekcja B, rzeczywistą zawartość alkoholu nie mniejszą niż 4,5 % obj.;

(rozporządzenie nr 1308/2013, załącznik VII, cz. II, pkt. 1)

Najważniejsze definicje po 7 marca 2022 roku

Cydr jest napojem o rzeczywistej zawartości alkoholu przekraczającej 1,2%, lecz nieprzekraczającej 8,5% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na cydr, z możliwością słodzenia glukozą, fruktozą, zagęszczonym sokiem jabłkowym, sokiem jabłkowym lub substancjami określonymi w art. 2 pkt 4 lit. a, e, f oraz g lub barwienia;

(art. 5 ust. 1 pkt 9)

nastaw na cydr oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu jabłek, moszczu jabłkowego, soku jabłkowego lub zagęszczonego soku jabłkowego, z możliwością dodania wody, gruszek, moszczu gruszkowego, soku gruszkowego lub zagęszczonego soku gruszkowego, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, fruktozy, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 11)

Cydr jakościowy jest cydrem o rzeczywistej zawartości alkoholu przekraczającej 1,2%, lecz nieprzekraczającej 8,5% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na cydr jakościowy, z możliwością słodzenia moszczem jabłkowym, sokiem jabłkowym, zagęszczonym sokiem jabłkowym lub miodem;

(art. 5 ust. 1 pkt 3)

nastaw na cydr jakościowy oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu jabłek lub moszczu jabłkowego, z możliwością dodania gruszek lub moszczu gruszkowego, wody, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 12)

Cydr lodowy jest napojem o rzeczywistej zawartości alkoholu od 7%, lecz nieprzekraczającej 15% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na cydr lodowy, bez dodatku wody, leżakowanym nie krócej niż przez 6 miesięcy;

(art. 5 ust. 1 pkt 5)

nastaw na cydr lodowy oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu jabłek, moszczu jabłkowego lub soku jabłkowego, poddanych uprzednio mrożeniu, bez dodatku wody, z możliwością dodania gruszek, moszczu gruszkowego lub soku gruszkowego, poddanych uprzednio mrożeniu, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 13)

***analogiczne rozwiązania przyjęto dla zdefiniowania rodzajów perry***

Miód pitny jest napojem otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na miód pitny, z możliwością słodzenia sacharozą lub miodem, dodania ziół lub przypraw korzennych lub barwienia oraz w którym w wyrobie gotowym jedna część objętościowa miodu przypada na:

połowę części objętościowej wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 15%, lecz nieprzekraczającej 18% objętościowych, z możliwością dodatku alkoholu – w przypadku „półtoraka”,
jedną część objętościową wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 15%, lecz nieprzekraczającej 18% objętościowych, z możliwością dodatku alkoholu – w przypadku „dwójniaka”,
dwie części objętościowe wody albo wody z sokiem oraz rzeczywistej zawartości alkoholu od 12%, lecz nieprzekraczającej 15% objętościowych – w przypadku „trójniaka”,
trzy części objętościowe wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 9%, lecz nieprzekraczającej 12% objętościowych – w przypadku „czwórniaka”;

(art. 5 ust. 1 pkt 7)

nastaw na miód pitny oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu miodu i wody, z możliwością dodania owoców, moszczu owocowego, soku owocowego, zagęszczonego soku owocowego, ziół, przypraw korzennych, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 14)

Miód pitny jakościowy jest miodem pitnym otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na miód pitny jakościowy, z możliwością słodzenia miodem, dodania ziół lub przypraw korzennych lub barwienia wyłącznie karmelem powstałym z miodu, leżakowanym nie krócej niż przez 6 miesięcy oraz w którym w wyrobie gotowym jedna część objętościowa miodu przypada na:

połowę części objętościowej wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 15%, lecz nieprzekraczającej 18% objętościowych, z możliwością dodatku destylatu miodowego – w przypadku „półtoraka”,
jedną część objętościową wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 15%, lecz nieprzekraczającej 18% objętościowych, z możliwością dodatku destylatu miodowego – w przypadku „dwójniaka”,
dwie części objętościowe wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 12%, lecz nieprzekraczającej 15% objętościowych – w przypadku „trójniaka”,
trzy części objętościowe wody albo wody z sokiem oraz o rzeczywistej zawartości alkoholu od 9%, lecz nieprzekraczającej 12% objętościowych – w przypadku „czwórniaka”;

(art. 5 ust. 1 pkt 1)

Nastaw na miód pitny jakościowy oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu miodu i wody, z możliwością dodania owoców, moszczu owocowego, soku owocowego, zagęszczonego soku owocowego, ziół, przypraw korzennych, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 15)

Wino owocowe jest napojem o rzeczywistej zawartości alkoholu od 8,5%, lecz nieprzekraczającej 15% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na wino owocowe, z możliwością słodzenia glukozą, fruktozą, zagęszczonym sokiem owocowym, sokiem owocowym lub substancjami określonymi w art. 2 pkt 4 lit. a, e oraz f lub barwienia;

(art. 5 ust. 1 pkt 8)

nastaw na wino owocowe stanowi mieszaninę sporządzoną przy użyciu owoców innych niż winogrona, moszczu z owoców innych niż winogrona, soku z owoców innych niż winogrona lub zagęszczonego soku owocowego z owoców innych niż winogrona, z możliwością dodania wody, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, fruktozy, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 19)

Wino owocowe jakościowe jest winem owocowym o rzeczywistej zawartości alkoholu od 8,5%, lecz nieprzekraczającej 15% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na wino owocowe jakościowe, z możliwością słodzenia sacharozą, moszczami owocowymi, zagęszczonymi sokami owocowymi lub miodem, leżakowanym nie krócej niż przez 3 miesiące;

(art. 5 ust. 1 pkt 2)

nastaw na wino owocowe jakościowe oznacza mieszaninę sporządzoną przy użyciu owoców innych niż winogrona lub moszczu z owoców innych niż winogrona, z możliwością dodania wody, sacharozy, drożdży, pożywek lub kwasów organicznych;

(art. 2 ust. 20)