ZNAKOWANIE NAPOJÓW WINIARSKICH

CZYM JEST ETYKIETA?

Wskazane powyżej Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, miało w intencji autorów dokonać aktualizacji, uproszczenia i ujednolicenia prawa żywnościowego UE dotyczącego znakowania żywności (w tym alkoholu). Nowe przepisy mają ułatwić konsumentom dokonanie wyboru przy zakupie produktów żywnościowych. Głównym celem tych stosunkowo nowych przepisów jest przede wszystkim dostarczanie pełnych i zgodnych z prawem informacji konsumentom, a także zapewnienie harmonijnego funkcjonowania rynku wewnętrznego obrotu żywnością. Pośród swoich licznych zapisów, omawiane Rozporządzenie definiuje szereg pojęć takich jak czytelność, pole widzenia, nazwa opisowa, nazwa zwyczajowa, itp. I tak:

Etykieta oznacza jakąkolwiek metkę, znak firmowy, znak handlowy, ilustrację lub inny opis pisany, drukowany, tłoczony, odbity lub w inny sposób naniesiony na opakowanie lub pojemnik z żywnością lub załączony do opakowania lub pojemnika z żywnością.

Etykietowaniem będziemy zaś nazywali wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej

ZASADY OGÓLNE

Zanim przejdziemy do wymienienia i omówienia konkretnych elementów etykiety wina, należy przyswoić sobie kilka zasad, którymi musimy się kierować opracowując etykietę. Przede wszystkim informacje które są obowiązkowe muszą być zawsze łatwo dostępne i znajdować bezpośrednio na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie w taki sposób, aby były dobrze widoczne, wyraźnie czytelne oraz, w stosownych przypadkach, nieusuwalne. Nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte, pomniejszone ani przerwane jakimikolwiek innymi nadrukami, ilustracjami czy innym materiałem. Co oczywiste, na etykietach muszą znaleźć się informacje obowiązkowo wymagane przez przepisy. Inne informacje mogą być umieszczane tylko wtedy jeśli przepisy pozwalają na ich fakultatywne umieszczenie. Obowiązkowe informacje na temat żywności muszą być podawane nadto w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów z państw członkowskich, w których dany środek spożywczy jest wprowadzany na rynek.

Obowiązkowe dane szczegółowe umieszcza się w tym samym polu widzenia na pojemniku, by były jednocześnie czytelne w takim samym stopniu bez konieczności odwracania pojemnika, w formie nieusuwalnych znaków, a dane te muszą być wyraźnie wyodrębnione z otaczającego je tekstu lub obrazów graficznych.

Rozmiar czcionki użytej do zapisu danych szczegółowych musi wynosić co najmniej 1,2 mm, niezależnie od zastosowanego formatu czcionki.

INFORMACJE UMIESZCZANE OBOWIĄZKOWO

1. Nazwa środka spożywczego – jest to nazwa danego środka spożywczego zaczerpnięta z wymienionych we wstępie przepisów (np. cydr, perry, miód pitny, itp.). Nazwa środka spożywczego nie może być zastąpiona nazwą chronioną jako własność intelektualna, nazwą marki lub nazwą wymyśloną (te naturalnie, jako nazwy handlowe samego piwa mogą być umieszczane jako element dobrowolny).

Producentów win owocowych należy też przestrzec, iż wino owocowe winem jako takim nie jest a zatem w oznakowaniu fermentowanych napojów winiarskich, nie podaje się:

nazw odmian winorośli lub jakichkolwiek odniesień do odmian winorośli
wizerunku winogron, winnic lub krzewów winorośli
określeń: „w rodzaju”, „w typie”, „w stylu”, „imitacja”, „podobny do” lub innych tego typu określeń lub oznaczeń
określeń, rysunków lub informacji sugerujących w jakikolwiek sposób, że fermentowany napój winiarski jest jednym z wyrobów winiarskich o których mowa w części poświęconej znakowaniu wina.

2. Ilość produktu netto – podawana w litrach, centylitrach, mililitrach (w przypadku interesujących nas produktów płynnych oczywiście :P)

3. Ilość określonych składników lub kategorii składników – jest to informacja obowiązkowa, gdy dany składnik lub dana kategoria składników:

występują w nazwie środka spożywczego lub są zwykle kojarzone z tą nazwą przez konsumenta
są podkreślone w etykietowaniu słownie, obrazowo lub graficznie
są istotne w celu scharakteryzowania danego środka spożywczego i odróżnienia go od produktów, z którymi mógłby być mylony ze względu na jego nazwę lub wygląd.

Obowiązek oznaczania ilości składników lub ich kategorii nie obowiązuje, jeśli użyte zostały w celach aromatycznych albo występując w nazwie środków spożywczych, nie wpływają na wybór dokonywany przez konsumenta, przez co w praktyce nie stosuje się tego oznaczenia nazbyt często, jako szczególnie kłopotliwego.

4. Zawartość alkoholu – Rzeczywista objętościowa zawartość alkoholu w napojach o zawartości alkoholu ponad 1,2 % objętościowo jest określana liczbą z uwzględnieniem nie więcej niż jednego miejsca po przecinku. Po liczbie jednostek procentowych następuje symbol ” % obj. ” (np. 12% obj.), może być ona poprzedzona słowami „rzeczywista zawartość alkoholu” (np. rzeczywista zawartość alkoholu 12% obj.), „rzeczywisty alkohol” (np. rzeczywisty alkohol 12% obj.) lub skrótem „alk.” (np. alk. 12% obj.).

Dopuszczone odchylenie to 0,3 % obj. (1,5% obj. dla napojów zawierających zmacerowane owoce lub części roślin) przy pomiarze dokonywanym w 20 °C.

5. Kraj lub miejsce pochodzenia – poprzez umieszczenie informacji o kraju lub dokładnym miejscu pochodzenia, np. kraj pochodzenia Niemcy. Określenie pochodzenia nie powinno przede wszystkim wprowadzać w błąd.

6. Informacja o podmiocie wprowadzającym produkt do obrotu – napoje alkoholowe powinny być oznakowane nazwą podmiotu który wprowadza je do obrotu, tj. producenta i/lub importera. UWAGA! Importerem jest jedynie podmiot, który sprowadza produkty spoza UE.

7. Data minimalnej trwałości – data składa się z dnia, miesiąca i ewentualnie roku (w tej kolejności), które nie mogą być zakodowane.

W przypadku środków spożywczych, których trwałość:

nie przekracza trzech miesięcy – wystarczy oznaczenie dnia oraz miesiąca,
przekracza trzy miesiące, lecz nie przekracza 18 miesięcy, wystarczy oznaczenie miesiąca oraz roku,
przekracza 18 miesięcy, wystarczy oznaczenie roku

Oznaczenia daty minimalnej trwałości nie jest wymagane dla napojów o zawartości alkoholu wynoszącej 10% objętościowo lub więcej. Wyłączenia z oznakowania datą obejmuj także napoje sprzedawane w pojemnikach o pojemności większej niż 5 litrów, w przypadku, gdy są one przeznaczone do zaopatrywania przedsiębiorstw z branży hotelarsko – gastronomicznej (istotne w przypadku cydru, perry, itp. Napojów o zawartości alkoholu mniejszej niż 10% obj.)

8. Warunki przechowywania lub warunki użycia – warunki przechowywania muszą być podane zaraz po dacie minimalnej trwałości. Np. przechowywać w chłodnym miejscu.

9. Instrukcja użycia. W przypadku, gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione. Np: w czasie leżakowania może wytrącić się osad na dnie butelki

10. Zawartość potencjalnych alergenów – informacja o substancjach mogących powodować alergie lub nietolerancje (np. gluten). Podaje się źródło alergenu, np. zawiera siarczyny. W przypadku gdy podawany jest pełny skład, alergeny powinny zostać wyróżnione lub podkreślone za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego je od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła. Lista alergenów została załączona (załącznik nr II) do rozporządzenia 1169/2011. Informacja musi być podana w języku polskim.

11. Numer partii – artykuły rolno-spożywcze wprowadzane do obrotu znakuje się ponadto widocznym, czytelnym i nieusuwalnym kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej, umożliwiającym identyfikację artykułu rolno-spożywczego z danej partii produkcyjnej. Środki spożywcze w opakowaniach jednostkowych znakuje się kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej na opakowaniu albo etykiecie. W przypadku opakowań zbiorczych, kod identyfikacyjny partii produkcyjnej umieszcza się na opakowaniu albo pojemniku lub podaje w dokumentach przewozowych lub innych dokumentach towarzyszących. Środki spożywcze w opakowaniach jednostkowych znakuje się kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej na opakowaniu albo etykiecie. Partia produkcyjna rozumiana jest jako określona ilość środka spożywczego wyprodukowanego, przetworzonego lub zapakowanego w praktycznie takich samych warunkach. Jeżeli nie jest możliwe jednoznaczne odróżnienie kodu identyfikacyjnego od innych informacji zawartych w oznakowaniu, kod identyfikacyjny należy poprzedzić literą „L”, np. L 123 2020.

INFORMACJE UMIESZCZANE DOBROWOLNIE

1. Wykaz składników – gdy napój zawiera więcej niż 1,2 % alkoholu obj., nie ma obowiązku podawania jego składników, których wykaz może być umieszczany dobrowolnie. W przypadku podania wykazu składników, należy stosować reguły określone w przepisach. Wykaz składników rozpoczyna się lub jest poprzedzony właściwym nagłówkiem, który składa się z wyrazu „składniki” lub zawiera ten wyraz. Obejmuje on wszystkie składniki środka spożywczego, w malejącej kolejności ich masy w momencie użycia składników przy wytwarzaniu tego środka spożywczego.

2. Zawartość cukru – np. wytrawne, słodkie – zgodnie z normami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. 2015 poz. 29) – polecam przy tej okazji wpis z linku na końcu niniejszego akapitu

3. Informacja o chronionej nazwie pochodzenia lub chronionym oznaczeniu geograficznym – jeśli dany produkt może identyfikować się którymś z tych oznaczeń, etykieta powinna zawierać oznaczenie termin chroniona nazwa pochodzenia lub chronione oznaczenie geograficzne oraz przedmiotową chronioną nazwę pochodzenia lub stosownie chronione oznaczenie geograficzne.

4. Określenie tradycyjne (dla produktów o chronionej nazwie pochodzenia lub oznaczeniu geograficznym) – jeśli danemu winu przysługuje taka ochrona.

5. Wspólnotowy symbol określający chronioną nazwę pochodzenia lub chronione oznaczenie geograficzne – to miejsce na symbole przyjęte dla oznaczenia tych dwóch sposobów ochrony produktu.

6. Metoda produkcji – ta część zachowana jest elementów wskazujących na specyfikę technologiczną powstawania produktu. Może ona wyróżniać produkt ze względu na oryginalny sposób jego wytworzenia, np.: produkt dojrzewał w beczkach.